Bebeklik Çağı: Doğumdan sonra bebekte tiroid bezi yeteri kadar çalışmazsa bu durumda yine vücut ve zeka gelişimi durur. Kişi her gün daha kötüye gider. Hastalığın ağırlığı başladığı yaşa göre değişir. Yani ne kadar erken yaşlarda başlarsa rahatsızlıklar ve zeka geriliği o nisbette ağır olur.
Ergenlikte: Tiroid bezi bu yaşta bazı hastalıklarda az ya da çok fazla çalışır. Az çalışırsa kişinin gelişmesi durur. Okulda başarısı azalır ve giderek daha da ağırlaşır. Kız çocuklarda adet görme olmaz, erkek çocuklarda cinsel gelişme durur veya gelişmez. Tiroid bezi çok çalışıyorsa bu durumda önce hızlı bir gelişme olur. Kişilerin sinirlilik, çarpıntı ve kilo kaybetme gibi yakınmaları olur. Bunlara ek olarak çabuk yorulma, dinlenememe ve titreme gibi yakınmalarda görülebilir. Bazı hastalarda gözlerde öne doğru fırlama da gelişebilir.
Erişkinde:
Gelişme çağında olduğu gibi bu yaşlarda da tiroid bezinin bazı hastalıklarında
az çalışması veya çok çalışması görülür.
Kişilerde yaşlanmayla giderek artan
oranlarda tiroid bezi içerisinde bir ya da birden fazla değişik boyutlarda
“nodül” denen sertlikler gelişebilir. Bu nodüllerin çoğu iyi huylu oluşumlardır.
Ancak çok az bir kısmı kötü huylu da olabilir. İyi huylu ya da kötü huylu
diyebilmek için mutlaka gerekli tetkikler yapılmalıdır. Bu amaçla öncelikle hastaların
nodülleri içerisinden ince bir iğne ile biyopsi almak gereklidir.
Guatr, İç Guatr ve Dış Guatr Tanımları
İç
guatr:
Halk arasında sıkça kullanılan bu
deyim, dışarıdan bakıldığında guatrın büyüdüğünün görülmemesine rağmen,
guatr bezinin fazla çalışması nedeniyle gelişmiş olan hastalığı anlatmak
için kullanılır. Yani burada söz konusu olan “fazla çalışan bir tiroid
bezinin varlığıdır”. Fazla hormon salgılayarak kişinin zayıflamasına ve
terlemesine, sinirli olmasına neden olur. Bu durum aynı zamanda “zehirli
guatr” olarak da tarif edilir.
Dış
guatr:
Kişilerin boynunda normal bir bakış
ile tiroid bezinin büyüdüğünün görülmesini anlatmak için kullanılır. Böyle
hastalarda guatr bezinin çalışması genellikle normaldir. Bu kişiler özellikle
yutkunma esnasında boynun ön bölgesinde nefes borusunun üzerinde bir kitlenin
yukarı-aşağı hareket ettiğini fark ederler ya da çevreleri böyle bir nedenle
onları uyarır.
Guatr:
Ülkemizde olduğu gibi özellikle iyot
maddesinin yeteri kadar alınamaması sonucu ortaya çıkan tiroid bezinin
büyümesi ve bunun da dışarıdan fark edilmesi durumudur.
Tiroid
bezinin iltihaplanması
Çok nadir olmakla birlikte tiroid
bezi de iltihaplanır. Bu durumda bez üzerinde ağrı vardır. Hastada ateş
ve yutkunma sırasında ağrı olur. Bazen iltihaplanmanın şiddetine göre dışarıdan
boyunda bir kızarma da görülebilir. Bu iltihaplanma mikroplara bağlı olabileceği
gibi, daha hafif seyreden ve mikrop saptanamayan bazı hastalıklara da bağlı olabilir. Bu
durum ancak inceleme sonuçları ile aydınlatılabilir.
Tiroid
bezi kanseri
Tiroid bezinden gelişen kanserlerin
en iyi yanı hızlı ilerlemeye neden olmamalarıdır. Erken devrede tesbit
edilirse tam olarak tedavi etmek de mümkündür. Ancak sinsi ve yavaş büyüdükleri
için kişilerin duyarsız davranmalarına neden olur. Bu nedenle aksi ispat
edilinceye kadar boyunda saptanan bir şişlik mutlaka çok iyi bir şekilde
incelenmelidir.
Tiroid
bezinde hastalık olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Öncelikle guatr bölgelerinde
yaşayanlar,
yakınlarında guatr hastalığı bulunanlar, kilo kaybı nedeni
bilinmeyenler,
tüm vücudu çok fazla terleyenler, sürekli çarpıntısı olanlar, tüm
vücutları
titreyenler, çok unutkan olan ve giderek aktivitesi azalanlar vb.
şikayeti olan kişiler doktora gitmelidir. Doktor gerekli muayeneyi
yaptıktan
sonra araştırmaya gerek duyabilir. Araştırırken hastanın şikayetlerini
ve muayenede saptadığı bozuklukları göz önüne alarak tetkiklerini
ister.
Önemli bir hastalığı olduğu düşünülen hastalarda 1-Tiroid hormon
düzeyleri,
2-Tiroid ultrasonografisi ve 3-Tiroid bezinin çalışma fonksiyonunu
gösteren
sintigrafi tetkiklerinin yapılmasını ister. Şayet kişilerde “Nodül” ya
da
“Tiroid Kanseri"nden şüphe varsa hemen şüphelendiği bölgeden ince bir
iğne yardımıyla hücre alarak (biyopsi) tahlilini yaptırır.
Guatr
olmamak için ne yapılmalıdır ?
Yapılabilecek en basit ve kolay yol
iyottan zengin gıdalar almak ve iyottan zengin su içmektir. Bu sağlanamıyorsa
iyotlu tuz kullanmak en doğru yoldur. Şayet oturduğu bölgede iyot eksikliğinin
olduğu biliniyor ise bu durumda yine ya iyotlu tuz ile ya da suya iyot
ilavesi gibi yöntemlerle kişinin günlük alması gerekli iyodu alması sağlanmalıdır.
Bunların hiçbiri yapılamıyorsa depo iyot iğneleri kullanılabilir.
Ancak özellikle çocukluk yaşlarında iyot eksikliğinin önlenmesi çok önemlidir. Çocuklara mutlaka ilave iyot verilmelidir. İyot eksikliği sırasında başarısız olan öğrenciler iyot almaya başladıktan sonra başarılarında da artma olur.
Buna rağmen guatr gelişen hastalar için gerekli ilaç tedavisi yöntemleri vardır. Bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
İlaç tedavileri ile küçülmeyen bazı nodüller, kanser düşünülen hastalar, nodülü hızla büyüyen hastalar ise ameliyat edilirler.