Günümüzde el yıkamanın gerekliliğini tartışmaya bile gerek yoktur. Ancak
halen el yıkamanın önemi ve yönteminin tam anlatılamaması bir sorun oluşturmaya
devam etmektedir. Yapılan çalışmalar, iyi yıkanmamış ellerden uzaklaştırılamayan
mikro organizmaların kişiden kişiye taşınabildiğini ortaya koymaktadır.
Nitekim ABD'nde yapılan ciddi bir çalışma, ellerini uygun yıkamayan sağlık
çalışanlarının %41 'inde patojen (hastalık yapıcı) mikroorganizmalardan önemli
bir kısmının 7 güne dek taşınabildiği ve bulaşabildiğini göstermiştir. El
yıkamadaki ana amaç elde mevcut olan mikroorganizmaların infeksiyon
oluşturamayacak düzeylere indirilmesidir.
Su ve sabunla doğru yıkamayla ellerin üzerinde olan ve bulaşmadan asıl sorumlu
cildin geçici florasının tamamının temizlenebildiği iyi bilinmektedir. El
yıkamada aşağıda sıralanan noktaları bilmek önemlidir.
1- El yıkama sabun, deterjan veya dezenfektan kullanılarak yapılmalıdır. Sadece
su kullanmak yeterli dekontaminasyon sağlayamaz.
2- El yıkamada ılık su kullanılmalıdır. Sıcak su elleri tahriş eder ve
mikroorganizma girişine zemin hazırlar.
3-El yıkanırken tüm takıların çıkartılması uygundur.
4- Sabunun kuru tutulması önemlidir. Sabun kabının drenaj sağlayacak biçimde
olması gerekir. Uygun koşullarda kullanılmayan sabunlarda da patojen (hastalık
yapıcı) mikroorganizmaların ürediği unutulmamalıdır. Likit sabun kullanılıyorsa
sabun kapları tam olarak boşaldığında temizlenip kurulandıktan sonra yeniden
doldurulmalıdır. Bu önerilere uyulmadığı taktirde buralarda üreyen
mikroorganizmalar infeksiyon bulaşmasına neden olur.
5- Etkili bir el yıkama işlemi 30 sn ile 1 dakikalık sürede gerçekleştirilir.
Eller çok kirli ise bu süre 2-5 dk. Kadar uzayabilir.
6- Eller sabun veya deterjanla bileklere kadar köpürtülmelidir
7- Sabunun suyun altına tutularak köpüklerden temizlenmesi sağlanmalıdır. Köpük,
sabunda mikroorganizma yerleşimini kolaylaştırabilir
8- Tüm yıkama işlemi boyunca eller dirseklerden aşağı da tutulmalıdır. Böylece
kirli suların parmak uçlarından lavaboya direk akışı sağlanmış olur.
9-Eller yıkandıktan sonra mutlaka durulanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Çünkü
eller ıslak veya nemli kalırsa bakteri bulaşması kolaylaşır.
10- Yıkama sonrası parmak araları ve avuç içleri iyice kurulanmalıdır. El
kurulamada doğru seçenek kağıt havlu kullanılmasıdır.
Kumaş havlular nemli kalabildiğinden kontamine olabilirler. Sıcak hava
püskürt:en kurutma sistemlerinin zaman kaybına neden olması, yeterince kurulama
yapamaması, gürültülü olması ve dolaşan havanın kontaminasyonu yolu ile yıkanmış
ellere yeniden yapıların yerleşebilmesine neden olması yüzünden
önerilmemektedir.
Kağıt havlu ile el kurulamanın ortalama süresi 7-9 sn olmalıdır. Kağıt havlu
kurulamanın yanı sıra mekanik temizlemeyi sürdürür.
Unutulmamalıdır, "doğru el yıkama" enfeksiyonlardan korunma ve yayılmasını
önlemede son derece ucuz ve etkili bir yöntemdir
Hazırlayan: Dr.Mustafa Çetiner